آتالار سؤزو

* تنبلیک دن ائشک دییر دایی!

معنی: از تنبلی به خر میگه دایی! 

* کئچل قیز بزه نینجه توی الدن گئده ر.

معنی: تا دختر کچل آرایش کنه، عروسی تموم میشه.( مفهوم: اگر دارای قابلیت چیزی نیستید زیاد تقلا نکنید زیرا در این میان ممکن است هدف خودتان را به دلیل پیدا کردن درگیری های زیاد با مسائل فراموش و از دست بدهید.)

* کئچل درمان بیلسه اؤوز باشینا یاخار.

معنی: اگه کچل درمانی(برای کچلی) بلد باشه، اول به سر خودش (اون ماده و دارو رو) میماله.

مصداق: اگر بیل زن هستی باغچه خودت را ببیل بزن.

* سویون لال آخانی، آدامین یئره باخانی!

اون آبی که بیصدا جاری میشود برابری میکنه با ادمی که هیشه سر به زیره. (مفهوم: هر دو نابود گر هستند.)

مصداق: از آن نترس که های و هوی دارد. از آن بترس که سر به تو دارد.

* دئدیلر: -قارداشین نئجه آدامدیر؟

دئدی: -یولداش اولمامیشام!

معنی: گفتن«برادرت چطور آدمیه؟»

گفت: «باهاش دوستی نکردم.»  

(مفهوم: تنها راه شناخت درست آدم ها دوستی است.)

* مردایله گزه ن مرد اولار / نامردایله گزه ن بیابان گرد اولار!

معنی: کسی که با جوانمرد همراه شود جوانمرد میشود و کسی که با نامرد همراه شود بیابان گرد میشود.( مفهوم: به هیچی و پوچی میرسه.)

پ.ن: ترجمه ها از خودم هست و ضرب المثل ها توسط ابوالقاسم حسین زاده گرداوری شده.

آتالار سؤزو

(دوه جن بویون اولونجا، دوگمه جن عاغلین اولسون.

معنی: به جای اینکه هم قد و قواره شتر باشی، قد دکمه عقل داشته باش.)

(مین باتمان وارین اولونجا، بیر باتمان آغلین اوسون.¹

معنی: به جای اینکه پنج هزار کیلو ثروت داشته باشی، پنج کیلو عقل داشته باش.)

(عاغیللییا اشاره، نادانا کؤوتک!

معنی: ادم عاقل با یه اشاره میفهمه، نادان با کتک.)

(کؤنلو بالیق ایسته ین قویروغون سویا وورار.

 معنی :هر کس دلش ماهی بخواد باید دُم به آب بزنه.

مصداق: هر که طاووس خواهد جور هندوستان کشد.)

(سرو آغاجی نقدر اوجا اولسا، اصلی یوخدور، بوداغیندا بار اولماز.

معنی: درخت سرو هر چقدر هم بلند باشه، اصل وریشه ندارد، بر شاخه هایش ثمره ای نمینششیند.)

1_ باتمان واحدی است در ترکی که به 5 کیلو و در مناطق دیگر به 10 کیلو اطلاق میشود.

ترجمه از خودمه و ضرب المثل ها توسط ابوالقاسم حسین زاده گرد اوری شده.

آتالار سؤزو

کیشی توپوردوگونی یالاماز

معنی:مرد، تفی که انداخته زمین رو قورتش نمیده.

انصاف قانونلارین آناسیدیر!

معنی: انصاف مادر قانون هاست.

کور آتین آخساق نالبندی اولار.

معنی: نعل اسب کور همیشه شل میشه

مصداق در فارسی: هر چی سنگه مال پای لنگه.

کورون ایسته دیگی بیر گؤز/ ایکی گؤز اولسا­­­­، نه سؤز؟

معنی: کور از خدا یه چشم میخواد. ایا اگه دو تا چشم هم باشه حرفی باقی میمونه؟

یامان آرواد دئینگین اولار.

زن بد همیشه غرولند میکنه¹.

یئرسیز گولمکدن، یئرلی آغلاماق یاخشیدیر.

معنی: گریه به جا بهتر از خنده بی جا است.

پ.ن: 1- صرفا جهت اطلاع خانم هایی که مرتبا غر میزنند.

ترجمه ها از خودمه و ضرب المثل ها توسط ابوالقاسم حسین زاده گرد اوری شده.

آتالار سؤزو / ضرب المثل

جمله هایی که با عدد(1) مشخص شده اند معنای آن ضرب المثل بیان میکنند.

جمله هایی که با عدد (2) مشخص شده اند مصداق آن ضرب المثل را در زبان فارسی نشان می دهند.

الف) ایتدن قورتاردیق، قوردا راست گلدیک!

1- از دست سگ رهایی یافتیم و به پست گرگ خوردیم.

2- از چاله در اومدیم افتادیم تو چاه.

ب) ایته هورمک قالار

1- تنها ثمره ای که واسه سگ میمونه، پارس کردنه.

ایت هورر کاروان گئچر.

1- سگ پارس میکنه و کاروان رد میشه.

2- زمستون میره و سیاهی واسه زغال میمونه.

پ) ایتین آلاسی¹ چاققالین داییسیدیر.

1- سگ خال خال دایی شغال است.

2- سگ زرد برادر شغاله.

ت) تازییا توت دئیه­ر، دووشانا قاچ

1- به سگ شکاری میگه شکار کن و به خرگوش میگه فرار کن.

2- شریک دزد و رفیق قافله بودن.

پ.ن: 1- آلا بیلا در ترکی به یک دست نبودن رنگ بر روی پوست می گویند. مثلا به گربه ای که رنگ پوست خالصی نداشته و خال خال باشد آلا بیلا می گویند.

حتی به بیماری پیسی پوست هم در ترکی آلا می گویند.

ضرب المثل های ترکی که نوشته شده به وسیله ابوالقاسم حسن زاده گرد آوری شده.